وبلاگ يا وبنوشت كه به آن تارنوشت، تارنگار يا بلاگ (به انگليسي: Blog) هم ميگويند، نوعي وبسايت است كه حاوي اطلاعاتي مانند: گزارش روزانه، اخبار، يادداشتهاي شخصي و يا مقالات علمي مورد نظر طراح آن است. وبلاگ تركيبي از دو كلمۀ «web» و «log» به معناي ثبت وقايع روزانه است. مطالب وبلاگ بر مبناي زماني كه ثبت شده گروهبندي و به ترتيب از تازهترين رخداد به قديم ارائه ميگردد. نويسنده وبنوشت، وبنويس يا تارنويس ناميده ميشود و ممكن است ..
وبلاگ
وبلاگ يا وبنوشت كه به آن تارنوشت، تارنگار يا بلاگ (به انگليسي: Blog) هم ميگويند، نوعي وبسايت است كه حاوي اطلاعاتي مانند: گزارش روزانه، اخبار، يادداشتهاي شخصي و يا مقالات علمي مورد نظر طراح آن است. وبلاگ تركيبي از دو كلمۀ «web» و «log» به معناي ثبت وقايع روزانه است. مطالب وبلاگ بر مبناي زماني كه ثبت شده گروهبندي و به ترتيب از تازهترين رخداد به قديم ارائه ميگردد. نويسنده وبنوشت، وبنويس يا تارنويس ناميده ميشود و ممكن است بيش از يك نفر باشد، وبنويس به گزارش مداوم رويدادها، خاطرات، و يا عقايد يك شخص يا يك سازمان ميپردازد. واحد مطالب در وبنوشت، پست است، در حالي كه واحد مطالب در وبگاه صفحه ميباشد. معمولاً در انتهاي هر مطلب، برچسب تاريخ و زمان، نام نويسنده و پيوند ثابت به آن يادداشت ثبت ميشود. فاصلهٔ زماني بين مطالب وبنوشت لزوماً يكسان نيست و زمان نوشتهشدن هر مطلب به خواست نويسندهٔ وبنوشت بستگي دارد. مطالب نوشته شده در يك وبنوشت همانند محتويات يك وبگاه معمولي در دسترس كاربران قرار ميگيرد. در بيشتر موارد وبنوشتها داراي روشي براي دسترسي به بايگاني يادداشتها هستند (مثلاً دسترسي به بايگاني بر حسب تاريخ يا موضوع). بعضي از وبنوشتها امكان جستجو براي يك واژه يا عبارت خاص را در ميان مطالب به كاربر ميدهند.
واژهشناسي و واژهگزيني
واژهٔ وبلاگ اولينبار توسط يورن بارگر استفاده شد كه يك همآميزي از دو واژهٔ وب و لاگ است. واژهٔ لاگ، واژهايست از ريشه واژهٔ يوناني لوگاس كه در قرون ميانه در معناي دفتر گزارش سفر كشتيها به كار ميرفتهاست. لاگ در زبان تخصصي رايانه به پروندههايي گفته ميشود كه گزارش وقايع رخداده در رايانه را ثبت ميكنند. بلاگ نيز شكل كوتاهشده وبلاگ است.
انواع وبنوشتها
به جز نوع نوشتاري وبنوشت، با گسترش روزافزون فناوريهاي اينترنتي، سامانههاي نويني از وبنوشتها نيز گسترش پيدا كردهاست.
در حال حاضر وبنوشتها به صورتهاي مختلفي مانند وبنوشت عكسي يا فتوبلاگ يا فلش بلاگ ويدئو بلاگ ، پادكست يا صدا بلاگ نيز وجود دارند.
تاريخ وبنويسي
نخستين وبنوشت دنيا SCRIPTING NEWS متعلق به ديويد واينر بود. در آغاز سال ۱۹۹۹ ۲۳ وبنوشت در اينترنت وجود داشت و در عرض چند ماه تعداد آنها به ميليونها وبنوشت رسيد كه از نقاط مختلف جهان مينوشتند.
وبنوشتهاي فارسي
نوشتار(هاي) وابسته: وبلاگنويسي در ايران
در ايران نخستين وبنوشت را سلمان جريري دانشجوي ۲۳ ساله مهندسي كامپيوتر دانشگاه صنعتي اميركبير، در ۱۶ شهريور ۱۳۸۰ ايجاد كرد و موج وبنويسي در مهرماه ۱۳۸۰، توسط حسين درخشان روزنامه نگار مقيم تهران مقالهاي با عنوان «چگونه در اقيانوس اطلاعاتي اين روزها غرق نشويم» در مجله دنياي كامپيوتر در ايران آغاز شد. نخستين وبنوشت فارسي زبان ايراني با استفاده از «بلاگ اسپات» و دوماه پس از يازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ راهاندازي شد. چندماه بعد نخستين ارائهدهندهٔ خدمات وبنوشت فارسي يعني «پرشين بلاگ» راهاندازي شد. در سال اول حدود ۱۰۰ وبنوشت ايجاد شد و سالهاي بعدي با ايجاد سرويسهاي پرشين بلاگ، بلاگ اسكاي و بلاگفا به دهها هزار رسيد.
طبق اطلاعات مندرج در سايت بلاگ سنسوس، در سال ۲۰۰۸ وبنوشتهاي فارسي در رتبه دهم زبانهاي وبنوشتي رايج در جهان قرار داشتند گزارشهاي جديد نشان ميدهد كه در مجموع بيش از ۴٫۵ ميليون وبنوشت فارسي به ثبت رسيده كه در ميان آنها بيش از ۴۵۰ هزار وبنوشت فعال وجود دارد. در حال حاضر در ايران بيش از هشت ميليون وبنوشت ثبت شده وجود داشته و ايران از اين حيث جايگاه دهم را در جهان داراست
در ميان افغانان نخستين وبنوشت را ضيا افضلي به نام «غزل امروز افغانستان» از كانادا نوشتهاست. نخستين وبنوشتي كه از داخل افغانستان نوشته شدهاست را وحيد پيمان ايجاد كرد.
ارائهدهنده خدمات وبنوشت
وبگاه ارائهدهندهٔ خدمات وبنوشت يك نوع وبگاه است كه با كمك آن ميتوان به سادگي وبنوشت ايجاد كرد. بسياري از اين وبگاههاي ارائه كنندهٔ اين نوع خدمات، از نرمافزارهاي وبنوشت معروف استفاده ميكنند. به عنوان نمونه وردپرس از نرمافزار وردپرس استفاده ميكند. مزيت اين نوع وبگاهها در آن است كه كاربر خود مجبور به ميزباني و پيكربندي نرمافزار نيست. در مقابل، تمام تنظيمات نرمافزار وبنوشت هم براي كاربر در دسترس نخواهد بود.
اين نوع وبگاهها خدمات مختلفي را ارائه ميكنند. متداولترين اين خدمات، امكان ايجاد وب نوشت (نوشتار)ي است. برخي از اين وبنوشتها امكان ايجاد وبنوشت عكسي (فتوبلاگ)، وبنوشت صوتي (پادكست)، و يا وبنوشت ويديوئي (ويدئو بلاگ) را نيز ارائه ميكنند.
ارائهدهندگان خدمات وبنوشت فارسي
وبگاههاي ارايه كنندهٔ خدمات وبنوشت به فارسي، ابتدا متمركز بر خدمات وبنوشت (نوشتار)ي بودند اما تدريجاً انواع ديگر خدمات، نظير ميزباني پادكست و وبنوشتهاي تصويري را نيز ارائه كردند.
اولين وبنوشت دهندهٔ تماماً فارسي، پرشينبلاگ است كه در ۲۳ خرداد ۱۳۸۱ كار خود را رسماً آغاز كرد. تا پيش از آن، وبنوشت دهندههاي چند زبانه نظير بلاگر را ميشد براي وبنوشتهاي فارسي به كار گرفت. در طول سالهاي دههٔ ۸۰ و ۹۰ خورشيدي، برتعداد وبنوشت دهندههاي تماماً فارسي افزوده شد. آمار رسمي از تعداد اين وبگاهها موجود نيست اما گمان ميرود كه حدود ۳۵۰ وبنوشت دهندهٔ تماماً فارسي مشغول فعاليتاند.
از جمله ارائهدهندگان خدمات وبنوشت به فارسي ميتوان به بلاگ اسكاي، بلاگفا، پارسي بلاگ، پرشينبلاگ ، ميهن بلاگ اشاره كرد. درزمينه وب نوشت دهنده تصويري ميتوان آپارات را نام برد.